“ಮಹಾಭಾರತ : ಭೂಮಕಾವ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾರತರಾಷ್ಟ್ರ” ಪುಸ್ತಕ ಬಿಡುಗಡೆ

ಬಿಡುಗಡೆ : ಪ್ರೊ.ಸಿ.ಎನ್.ರಾಮಚಂದ್ರನ್ ಸಂವಾದದಲ್ಲಿ : ಪ್ರೊ.ಗಣೇಶ ದೇವಿ, ಡಾ.ಎಂ.ಜಿ.ಹೆಗಡೆ
ಸ್ಥಳ : ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ, ಎನ್.ಆರ್.ಕಾಲೊನಿ 3ನೆಯ ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆ, ಬೆಂಗಳೂರು
ದಿನ/ಸಮಯ : ಮಾರ್ಚ್ 19, 2022 ಶನಿವಾರ ಸಂಜೆ 4.30

ಮಹಾಭಾರತದ ಕತೆಗಳು, ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ಭಾರತೀಯರ ಜೀವನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗ. ಭೀಷ್ಮನ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ, ಕರ್ಣ-ದುರ್ಯೋಧನರ ಸ್ನೇಹ, ಏಕಲವ್ಯನ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆ, ಉತ್ತರ ಕುಮಾರನ ಹೇಡಿತನ, ದ್ರೌಪದಿಯ ಛಲ ಇತ್ಯಾದಿ – ನಮ್ಮ ಬದುಕಿಕ ಹಲವು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗೆ, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ, ಅವರ ವರ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಾಗಿ ಬಿಟ್ಟಿವೆ. ನಮ್ಮ ದಿನ ನಿತ್ಯದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಕಾವ್ಯ, ಕತೆ-ಕಾದಂಬರಿ, ನೃತ್ಯ, ನೃತ್ಯನಾಟಕ, ಸಿನೆಮಾ, ಟಿವಿ, ಕಾಮಿಕ್ಸ್ ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲೂ ಅವು ಮರು ಹುಟ್ಟು ಪಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇವೆ. ಜಾತಿ, ಬುಡಕಟ್ಟು, ಭಾಷೆ, ಮತಧರ್ಮ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ತಾತ್ವಿಕತೆ ಗಳ ಅಗಾಧ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗಳೂ ಕಂದಕಗಳೂ ಇರುವ ಭಾರತದ ಜನರಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತದ ಇಂತಹ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ಕಾಲಾತೀತ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಮಹಾಭಾರತ ಎಂದಿಗೂ ಇಂದಿಗೂ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಲ್ಲುವುದು ಏಕೆ? ಎಂಬ ಸರಳ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಮಾತ್ರ ಬಹಳ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದುದು. ಇಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತರಿಸಲು ಸಾಹಿತ್ಯ, ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರ, ಇತಿಹಾಸ, ರಾಜಕಾರಣ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಗಳ ಆಳವಾದ ಅರಿವು ಬೇಕು. ಮಹಾಭಾರತದ ಕುರಿತು ಬಂದ ಅಸಂಖ್ಯ ಅರ್ಥೈಸುವಿಕೆ, ಭಾಷ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನವೂ ಬೇಕು.

ಇವೆಲ್ಲವೂ ಇರುವ ದೇಶದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚಿಂತಕ ಪ್ರೊ. ಗಣೇಶ ದೇವಿ ಅವರು ಈ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸ್ತುತವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ‘ಮಹಾಭಾರತ – ದಿ ಎಪಿಕ್ ಎಂಡ್ ನೇಶನ್’ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದು ಕಳೆದ ತಿಂಗಳಲ್ಲಷ್ಟೇ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಸಮಗ್ರ ಮಹಾಭಾರತವನ್ನು ಅಖಂಡವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿದ ರಾಜಶೇಖರ, ಅಭಿನವಗುಪ್ತ, ಅರವಿಂದರು ಮೊದಲಾದವರಿರುವ ಪೌರ್ವಾತ್ಯ ಮಹಾಭಾರತ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಗಣೇಶ ದೇವಿ ಅವರು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಆವಾಹಿಸುತ್ತಾರೆಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅದರ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಆ ಚಿಂತನ ಕ್ರಮದಲ್ಲೇ ಮತ್ತಷ್ಟು ಮುಂದೆ ಸಾಗಿ ಸಮಕಾಲೀನ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತುತವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಹವಣಿಸುತ್ತಾರೆ.

ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಸ್ಮೃತಿ, ಪ್ರಾಚೀನ ಭವ್ಯತೆಯ ಭ್ರಮೆಗೂ ದೇಶೀ ಪರಂಪರೆಗಳ ಯಥಾರ್ಥ ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆಗೂ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಸದ್ಯ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬರಲು ಹಪಹಪಿಸುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಅಧಿಕೃತಗೊಳ್ಳಲು ಎಲ್ಲಾ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನೂ ಬಳಸುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರ, ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಕಲ್ಪನೆಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾವ್ಯವೆಂದು ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆದಿರುವ ಮಹಾಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ದೇವಿಯವರ ಮಹಾಭಾರತ ವ್ಯಾಖಾನದ ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಹೀತಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಅಂದರೆ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ವಿಕಲ್ಪಗಳಿಗೆ ನೇತುಬಿದ್ದಿರುವ ವರ್ತಮಾನದ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಪರಂಪರೆಯ ವಿವೇಕವನ್ನು ನೆನಪಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದ ಕೃತಿಯಿದು.

ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮೂಲದ ಜತೆಗೆ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪುಸ್ತಕ ಬೇಗನೇ ಬರಬೇಕು ಎಂಬುದು ದೇವಿ ಅವರ ಕನಸಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ಆಯ್ದ ಬರಹಗಳ (ಪ್ರೊ. ರಾಜೇಂದ್ರ ಚೆನ್ನಿ ಅವರ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ) ‘ಮಾಂತ್ರಿಕ ಅನುವಾದ’ ಮಾಡಿದ ಡಾ.ಎಂ.ಜಿ ಹೆಗಡೆ ಅದನ್ನು “ಮಹಾಭಾರತ : ಭೂಮಕಾವ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾರತರಾಷ್ಟç” ಎಂಬ ಅಪ್ಪಟ ಕನ್ನಡದ ಕೃತಿಯಾಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.
ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಖ್ಯಾತ ವಿಮರ್ಶಕ. ಚಿಂತಕ ಪ್ರೊ.ಸಿ.ಎನ್.ರಾಮಚಂದ್ರನ್ ಅವರು ಇದೇ ಶನಿವಾರ ಮಾರ್ಚ್ 19ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ, ಅದರ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡಲಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಸಮಾರಂಭ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಎನ್.ಆರ್.ಕಾಲೊನಿಯ 3ನೆಯ ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಜೆ 4.30ಕ್ಕೆ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಅಂದು ಪುಸ್ತಕ ವಿಶೇಷ ರಿಯಾಯಿತಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರೊ. ಗಣೇಶ ದೇವಿ, ಡಾ.ಎಂ.ಜಿ ಹೆಗಡೆ ಯವರು ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದು ಸಂವಾದದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಮರುದಿನ (ಮಾರ್ಚ್ 20, 11.30 ಬೆಳಿಗ್ಗೆ) ರಂಗಶಂಕರದಲ್ಲಿ Celebrating Books ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಕುರಿತು ಸಂವಾದವಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲೂ ಈ ಪುಸ್ತಕ ವಿಶೇಷ ರಿಯಾಯಿತಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.

ಪುಸ್ತಕ ಬಿಡುಗಡೆ – ವಾರ್ತಾ ಭಾರತಿ ವರದಿ

ಜಿ.ಎನ್.ದೇವಿ ಅಯ್ದ ಬರಹಗಳ ಪುಸ್ತಕ ಬಿಡುಗಡೆ : ವಾರ್ತಾಭಾರತಿ ವರದಿ

ಬೆಳಕಿನ ಬೆಳೆ ಪುಸ್ತಕ ಸರಣಿಯ 8 ನೇ ಪುಸ್ತಕದ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಬನ್ನಿ

`ಜಿ.ಎನ್.ದೇವಿ ಅವರ ಆಯ್ದ ಬರಹಗಳು’ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಈ ಪುಸ್ತಕ  `ಬೆಳಕಿನ ಬೆಳೆ’ ಪುಸ್ತಕ ಮಾಲಿಕೆಯ 8 ನೇ ಪುಸ್ತಕ.

ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಚಿಂತನೆ ಎಂದರೆ `ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ’ ಹಾಗೂ `ಆಧುನಿಕ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ’ ಚಿಂತನೆಗಳ ಕಾಪಿಯಷ್ಟೇ ಅಥವಾ ಅದರ ಭಾಷ್ಯವಷ್ಟೇ ಎಂಬುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅನಿಸಿಕೆ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಚಿಂತಕರ ಆಯ್ದ ಬರಹಗಳ ಮೂಲಕ ಓದುಗರಿಗೆ ಉಣಬಡಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಮಾಲಿಕೆ ದಾಪುಗಾಲನ್ನು ಇಟ್ಟಿದೆ.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಪುಸ್ತಕದ ಚಿಂತಕರು ಸಾಹಿತ್ಯ, ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಂತಹ ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಮರಾಠಿ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ 90ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ವಿಮರ್ಶಕ, ಚಿಂತಕ, ಸಂಸ್ಥಾಪಕ, ಸಂಘಟಕ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರೂ ಆದ  ಜಿ.ಎನ್.ದೇವಿ ಅವರು.

ಇವರಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಭಾಷಾ ಭಾರತಿ ಸಮ್ಮಾನ, ಸಾರ್ಕ್ ಬರಹಗಾರರ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಆದಿವಾಸಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕುರಿತ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ, 2000); ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಕ್ಲಾಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಆದಿವಾಸಿ ಕರಕುಶಲ ಕಲಾ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ, 2013); ಗುಂಥರ್ ಸೊಂತೈಮರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಮೌಖಿಕ ಪರಂಪರೆಗಳ ಕುರಿತ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ, 1998); ಯುನೆಸ್ಕೋದ ಲಿಂಗ್ವಾಪ್ಯಾಕ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಭಾಷಾ ವೈವಿಧ್ಯದ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ, 2011); ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಪದ್ಮಶ್ರೀ (ಆದಿವಾಸಿ-ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ ಸೇವೆಗಾಗಿ, 2014) ಮೊದಲಾದ ಗೌರವಗಳು ಸಂದಿವೆ.

ಇವರ `ಒರ್ಫಿಯಸ್‌ನ ಹಾಡು’, `ಅಪೂರ್ಣ ರಕ್ತಕಣ’, `ಕಳ್ಳನೆನಿಸಿಕೊಂಡ ಅಲೆಮಾರಿ’, `ಹಿಂಸೆಯ ಪೂರ್ವಾಪರ’, `ಭಾಷೆಯ ಇರವು: ಜ್ಞಾನ, ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ವಾಚೋಹೀನತೆ’, `ವಾಚೋಹೀನತೆ, ಸ್ಮೃತಿಯ ಭವಿಷ್ಯ’ ಎಂಬ 6 ಬರಹಗಳು ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿವೆ.

ಶೀರ್ಷಿಕೆ : ಜಿ. ಎನ್. ದೇವಿ ಅವರ ಆಯ್ದ ಬರಹಗಳು; ಮಾಲಿಕೆ ಸಂಪಾದಕರು : ಎಂ.ಜಿ.ಹೆಗಡೆ; ಅನುವಾದಕರು : ಎಂ.ಜಿ.ಹೆಗಡೆ; ಪ್ರಕಾಶಕರು : ಕ್ರಿಯಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರೈ. ಲಿ.; ಪುಟಗಳು : 220;  ಬೆಲೆ : ರೂ.220/-; ಪ್ರಕಟಣಾ ವರ್ಷ:2021

ಗಾಂಧಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನೇ ?!.

ಹಿಂದೊಂದು ಕಾಲದಲಿ ಮುದಿಸಿಂಹ ಮುನಿದಿತ್ತು; 

ಗಾಂಧಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನೇ?

ಭಾರತದ ಬಿಡುಗಡೆಯೆ   ಬೆರಗಾಗಿ ನುಡಿದಿತ್ತು:

ಗಾಂಧಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನೇ!

ಹುಟ್ಟು ಸಾವುಗಳಾಚೆ ಭರವಸೆಯ ನೆರಳಿತ್ತು:

ಗಾಂಧಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನೇ.

• ಕೆ.ಎಸ್.ನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ

ಶೀರ್ಷಿಕೆ: ಮಹಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಗುರುದೇವ ಸಂವಾದ – ದೇಶ ಕಟ್ಟುವ ಕನಸು ಕಾಣ್ಕೆಗಳು ಸಂಪಾದಕರು:ಎಸ್. ಶಿವಾನಂದ ಪುಟ:304 ಬೆಲೆ:ರೂ.225/- ಪ್ರಕಟಣಾ ವರ್ಷ:2011

ಶೀರ್ಷಿಕೆ: ಮಹಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಗುರುದೇವ ಸಂವಾದ – ದೇಶ ಕಟ್ಟುವ ಕನಸು ಕಾಣ್ಕೆಗಳು ಸಂಪಾದಕರು:ಎಸ್. ಶಿವಾನಂದ ಪುಟ:304 ಬೆಲೆ:ರೂ.225/-

ಮಹಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಗುರುದೇವ ಸಂವಾದ

ದೇಶ ಕಟ್ಟುವ ಕನಸು ಕಾಣ್ಕೆಗಳು

ಭಾಗ-1 ಗಾಂಧೀಜಿ-ಟಾಗೋರ್ ಸಂವಾದದ ದಾಖಲೆಗಳು

1. ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿ
2. ಚರಕಾಂದೋಲನ
3. ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ
4. ನಂಬಿಕೆ-ಮೂಢನಂಬಿಕೆ
5. ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಮಂದಿರ, ಮತಾಂತರ ಇತ್ಯಾದಿ

ಭಾಗ-2 ಗಾಂಧೀಜಿ-ಟಾಗೋರ್ ಸಂವಾದದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

1. ಮಹಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಕವಿ : ಸಂವಾದ (1915-1941) – ಪ್ರೊ. ಸಬ್ಯಸಾಚಿ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ
2. ಟಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಭಾರತ – ಪ್ರೊ. ಅಮಾರ್ತ್ಯ ಸೇನ್
3. ರಾಜಕಾರಣ ಮತ್ತು ಜನತೆ: ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸಹಕಾರ ಕುರಿತು ರವೀಂದ್ರನಾಥರ ವಿಮರ್ಶೆ (1915-1922)  – ಪ್ರೊ. ಮಾಲಿನಿ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ
4. ಗಾಂಧೀಜಿ-ಟಾಗೋರ್ ವಾಗ್ವಾದ : ತಾತ್ವಿಕ ಭೂಮಿಕೆಗಳು  – ಪ್ರೊ. ಬಸವರಾಜ ಕಲ್ಗುಡಿ
5. ಮಹಾತ್ಮ, ಗುರುದೇವ ಮತ್ತು ನಾವು  – ವಸಂತರಾಜ ಎನ್.ಕೆ.
6. ಟಾಗೋರರ ಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿ  – ಶೂದ್ರ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್
7. ವಿಶ್ವ ಭಾರತಿ-ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಬಗ್ಗೆ ರವೀಂದ್ರರ ಕನಸಿನ ಬೀಜರೂಪ  – ಜಿ.ಎನ್.ನಾಗರಾಜ್

ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟಾಗೋರರ 150ನೇ ಜನ್ಮ ವರ್ಷಾಚರಣೆ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಅರ್ಥಪೂಣವಾದ ಒಂದು ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಗೆಳೆಯ ವಸಂತರಾಜ್ ಅವರು ಸಬ್ಯಸಾಚಿ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ ಸಂಪಾದಿಸಿದ “ದಿ ಮಹಾತ್ಮ ಅಂಡ್ ದಿ ಪೊಯೆಟ್” [ನ್ಯಾಶನಲ್ ಬುಕ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಇಂಡಿಯಾ: 1997] ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕೈಗಿತ್ತು, ಅದರ ಅನುವಾದದ ಜತೆಗೆ ಟಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಗಾಂಧೀಜಿ ಕುರಿತ ಇತರರ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿ. ಒಂದು ಸಂಕಲನ ತರೋಣವೆಂದು ಸಲಹೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಒತ್ತಾಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಈ ಪುಸ್ತಕ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಗಾಂಧೀಜಿ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಸಂವಾದದ ಪತ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸಬ್ಯಸಾಚಿ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯರು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂವಾದವನ್ನು ಕಾಲಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಬದಲಾಗಿ ನಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ವಿಷಯವಾರು ವಿಂಗಡಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅಸಹಕಾರ, ಚರಕ ಮತ್ತು ಸ್ವರಾಜ್ಯ, ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮುಂತಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಅವರಿಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಸಂವಾದದ ಸ್ಥೂಲ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಓದುಗರಿಗೆ ದೊರಕಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಎರಡನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೊದಲಿನ ಮೂರು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದವರು ಬಂಗಾಳದವರೇ ಆಗಿದ್ದರೂ, ಟಾಗೋರರ ಬಗ್ಗೆ ಅನಗತ್ಯ ಆರಾಧನಾ ಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದದೆ ಟಾಗೋರರ ಚಿಂತನಾಕ್ರಮವನ್ನು ಹಾಗೂ ಅದರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನಿರ್ಭಾವುಕವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ಮಹಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಕವಿ: ಸಂವಾದಗಳು 1915-1941” ಇದು ಸಬ್ಯಸಾಚಿ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಬರೆದ ದೀರ್ಘ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ. ಟಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಗಾಂಧೀಜಿ ಸಂವಾದದ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸಂದರ್ಭದೊಂದಿಗೆ ಇಬ್ಬರ ಸಂಕಥನಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಸಬ್ಯಸಾಚಿಯವರ ಇಲ್ಲಿನ ಧಾಟಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಮಾತು ಹೇಳಬೇಕು. ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ಟಾಗೋರ್ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಯಾರೊಬ್ಬರ ಪರ ವಹಿಸದೆ, ಇಬ್ಬರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಮತೋಲ ದೃಷ್ಟಿ ಮೂಡುವಂತೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಬಂಗಾಳಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟ ಅಮಾರ್ತ್ಯ ಸೇನ್ ಅವರ “ಟಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಭಾರತ” ಲೇಖನ [1997] ಅವರ ವ್ಯಾಪಕ ಓದಿನ ಹರಹನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಒಬ್ಬ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿದ್ದೂ, ಟಾಗೋರರ ಸಾಹಿತ್ಯಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ನಿಲುವುಗಳಲ್ಲಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಬಹುಮುಖೀ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಟಾಗೋರರು `ಅನುಭಾವಿ ಕವಿ’ ಎಂಬ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ತಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭಾವದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಓರಿಯಂಟಲ್ ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ `ಮಾರುವ’ ಒಂದು ವಸ್ತುವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೇನ್ ಅವರು ಬಯಲು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. `ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಬದುಕು’ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ಟಾಗೋರರ ಲೈಂಗಿಕ ಬದುಕನ್ನು ಕುರಿತ ಕುತೂಹಲಕರ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ಜಾಧವಪುರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕಿ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಪ್ರೊ. ಮಾಲಿನಿ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ ಅವರ “ರಾಜಕಾರಣ ಮತ್ತು ಜನತೆ: ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸಹಕಾರ ಕುರಿತು ರವೀಂದ್ರನಾಥರ ವಿಮರ್ಶೆ” ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರವಾದ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೇಖನ. 1915-1922ರ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಟಾಗೋರರ ನಡುವೆ ಮೂಡಿದ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಭಿನ್ನಚಿಂತನೆಗಳ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಬ್ಬರ ಚಿಂತನೆಗಳೂ `ದೇಶೀ ಆಧುನಿಕತೆಯ ಹುಡುಕಾಟ’ದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದವು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಟಾಗೋರರ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಮೂಲಕ ಶೋಧಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬಸವರಾಜ ಕಲ್ಗುಡಿ ಅವರು ನಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಬಹುಮುಖ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. “ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ಠಾಗೂರ್ ವಾಗ್ವಾದ: ತಾತ್ವಿಕ ಭೂಮಿಕೆಗಳು” ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ಭಾರತವನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಮನೋಧರ್ಮಗಳ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ರವೀಂದ್ರನಾಥರ ವಾಗ್ವಾದಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗಾಂಧೀಜಿಯ ಆರ್ಥಿಕ, ಭಾಷಿಕ ಚಿಂತನೆಗಳೂ ಮತ್ತು ರವೀಂದ್ರರ ತಾತ್ವಿಕ ನೆಲೆಯೂ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧಿ ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲ; ಅವು ಸಂಧಿಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂಬ ನಿಲುವನ್ನು ನಮ್ಮ ಮುಂದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ವಸಂತರಾಜ್ ಎನ್.ಕೆ. ಎಡಪಂಥೀಯ ಚಿಂತಕರು. “ಗುರುದೇವ, ಮಹಾತ್ಮ ಮತ್ತು ನಾವು” ಲೇಖನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದದ್ದು. ವಿಶಿಷ್ಟ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇತರ ಚಿಂತಕರು ಟಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಗಾಂಧೀಜಿ ನಡುವಿನ ಸಂಕಥನಗಳಲ್ಲಿ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಮಹತ್ವದ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ತಾತ್ವಿಕ ಅರೆಕೊರೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿಗೆ ನಿಂತರೆ, ವಸಂತರಾಜ್ ಅವರು ಈ ಮಜಲಿನಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಇಂದಿನ ಜಾಗತೀಕರಣ ಮತ್ತು ಮತೀಯವಾದದ ಧಾರೆಗಳಿಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಮೂರನೆಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕಾದ ಇವತ್ತಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ-ಟಾಗೋರ್ ಸಂಕಥನಗಳನ್ನು ಮರುಶೋಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ವರ್ತಮಾನಕ್ಕೆ ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನ ಇದು.

ಶೂದ್ರ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ `ಶೂದ್ರ’ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರು. `ಟಾಗೋರರ ಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿ’ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಅವರು ನಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರದ ಟಾಗೋರರ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಲೋಕವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಟಾಗೋರರು ತಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆ ಹಾಗೂ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ತಂದು ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ಛಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿಗೆ ಪರ‍್ಯಾಯವಾಗಿ 1901ರಲ್ಲಿ `ಶಾಂತಿನಿಕೇತನ’ವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದರೆ, ಬಡರೈತಾಪಿ ಜನರ ಆರ್ಥಿಕ ಬವಣೆಗಳನ್ನು ನೀಗಲು 1921ರಲ್ಲಿ `ಶ್ರೀನಿಕೇತನ’ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ ಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮಸ್ವರಾಜ್ಯದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಟಾಗೋರರು ಬಿತ್ತಿ ಬೆಳೆದ ಬಗೆಯನ್ನು ಶ್ರೀನಿವಾಸರು ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಜಿ.ಎನ್. ನಾಗರಾಜ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ವಾದೀ ಚಿಂತಕರು. ‘ವಿಶ್ವಭಾರತಿ-ರವೀಂದ್ರರ ಕನಸಿನ ಬೀಜರೂಪ’ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ರವೀಂದ್ರರು ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಣ್ಣೋಟವನ್ನು ನಾಗರಾಜ್ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣಗಳು ಟಾಗೋರರಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶಿಸ್ತುಗಳಾಗದೆ ಅವು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಪೂರಕವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಸಂಕಲನದ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶೇಷ ಎಂದರೆ ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ಟಾಗೋರ್ ಕುರಿತು ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯಲೋಕ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಲು ಗೋವಿಂದ ಪೈ, ಕುವೆಂಪು, ಬೇಂದ್ರೆ, ಅಡಿಗ, ಜಿ.ಎಸ್.ಎಸ್, ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಬೆಟ್ಟದೂರು, ಸತ್ಯಾನಂದ ಪಾತ್ರೋಟ ಮೂಡ್ನಾಕೂಡು ಚಿನ್ನಸ್ವಾಮಿ ಇವರ ಕವನಗಳ ಆಯ್ದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಇವತ್ತಿನ ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿನ ಕವಿಗಳು ಟಾಗೋರರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಪರಿಯನ್ನು ರವಿಕುಮಾರ್ ಬಾಗಿ, ದೇವರಾಜ್. ಹುಲಿಕುಂಟೆ ಮೂರ್ತಿ, ಗಂಗಪ್ಪ ತಳವಾರ್, ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ್ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ ಹಿರಿಯರಾದ ಡಾ.ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು ಗಾಂಧಿ-ಟಾಗೋರ್ ಸಂವಾದದ ಪ್ರಸ್ತುತತೆ ಕುರಿತಂತೆ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾದ ಎರಡು ಮಾತು ಬರೆದುಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

– ಪುಸ್ತಕದ ಕುರಿತು ಸಂಪಾದಕರ ಮಾತಿನಿಂದ

ಹಿಡಿದರೆ ಹಿಡಿ ತುಂಬ ಬಿಟ್ಟರೆ ಜಗತುಂಬಾ

ನಟನೆಯ ಕೈಪಿಡಿ
ಅಂಗೈ ನೆಲ್ಲಿ ಕಾಯಿಯಂತೆ ಖುಷಿ ಕೊಟ್ಟಿತು
ಹಿಡಿದರೆ ಹಿಡಿ ತುಂಬ
ಬಿಟ್ಟರೆ ಜಗವೆಲ್ಲ ಎನ್ನುವಂತ
ಕೈ ಪಿಡಿ
ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ ಹಿರಿಯಡ್ಕ

ಶ್ರೀಪಾದ ಮೂಲತಃ ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ನಟ. ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಹಳ್ಳಿ ನಾಟಕಗಳ ನಿರಂತರ ಸಾಂಗತ್ಯ ಅವನಲ್ಲಿಯ ನಟನನ್ನ ಬೆಳೆಸಿದ್ದು .ನಟಿಸುತ್ತಲೇ ನಟಿಸುತ್ತಲೇ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕಿಳಿದವನು. ಅವನು ನಾಟಕ ಕಲಿಸುವ ರೀತಿಯೂ ಹಾಗೇ. ನಟನೆಯ ಜೊತೆಗೇ ಕಟ್ಟಲ್ಪಡುವ ಮಾದರಿಯಂತವು ಅವು.
ಹೀಗಿರುವಾಗ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ನಿರಂತರ ರಂಗಾನುಭವದ ಮೂಸೆಯಿಂದ ನಟನೆಯ ಅನುಭವಗಳನ್ನ ಹೆಕ್ಕಿ ತೆಗೆದು ಇಲ್ಲಿ ನಟನಾಗುವ ಹಂಬಲದ ಹೊಸ ಹುಡುಗರ ಕೈಗಿತ್ತಿದ್ದಾನೆ.
ಪುಸ್ತಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬಿ. ಸುರೇಶ್ ಹೇಳುವಂತೆ `ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನಟನೆಯ ಕುರಿತಂತೆ ಈಗಾಗಲೇ ಹಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಅವು ಹಲವು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಮೂಲಕ ನಟನೆ ಎಂಬ ಕೌಶಲ ಹಾಗೂ ಕಲೆಯನ್ನು ದಾಟಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತವೆ.
ಶ್ರೀಪಾದ ನ ಈ ಕೈ- ಪಿಡಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಹಂಗಿಲ್ಲದೇ ಸರಳವಾಗಿ ನಟನೆಯ ಕುರಿತು ಹೇಳುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇಷ್ಟು ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳಬಹುದೇ ಎಂದು ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುವಷ್ಟು.
ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳಿವೆ. ಮೊದಲನೆಯದು ಜ್ಞಾನರಂಗ, ಇನ್ನೊಂದು ಕ್ರಿಯಾರಂಗ. ಮೊದಲನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ತಾತ್ವಿಕ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳಿದ್ದರೆ ಎರಡನೇ ಭಾಗ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಕಾವ್ಯಮಯವಾಗಿರುವ ‘ಜ್ಞಾನರಂಗ’ ಪಠ್ಯವನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಕ್ರಿಯೆಗಳೊಂದಿಗೆ ‘ನಾಟಕ’ ವಾಗುವ ಪರಿಯೇ ಅದ್ಭುತ.
ಪುಸ್ತಕದ ಕುರಿತಂತೆ ಪ್ರಸನ್ನ, ಬಿ.ಸುರೇಶ, ಕೆ.ರಾಮಯ್ಯ, ದು‌ಸರಸ್ವತಿ ಐ.ಕೆ.ಬೊಳುವಾರು, ಸುಧಾ ಆಡುಕಳ ರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿವೆ.
ನಭಾ ಒಕ್ಕುಂದ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಚಂದದ ಮುಖಚಿತ್ರ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಗಿರಿಧರ ಕಾರ್ಕಳ ರ ಸೊಗಸಾದ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳು ಕೈಪಿಡಿಯ ಅಂದ ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ.

ಶೀರ್ಷಿಕೆ : ನಟನೆಯ ಕೈಪಿಡಿ; ಲೇಖಕರು : ಶ್ರೀಪಾದ ಭಟ್; ಪ್ರಕಾಶಕರು : ಚಿಂತನ ಪುಸ್ತಕ; ಪ್ರಕಟಣಾ ವರ್ಷ: 2021; ಪುಸ್ತಕ ಅಳತೆ : ಡೆಮಿ 1/12, ಪುಟಗಳು:72 ಬೆಲೆ:ರೂ.65/-

ಹೋರಾಟದ ಸಾಗರಕ್ಕೆ ಸಾವಿರಾರು ನದಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಕವಿ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯಗೆ ಅಂತಿಮ ನಮನಗಳು

ಇದು ಸುಮಾರು 20-25 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಮಾತು. ಆಗ ನಾನು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಸಂಜೆ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ದಿನ ನಿತ್ಯದ ಒಂದು ಗಂಟೆಯಷ್ಟು ದೀರ್ಘ ಪ್ರಯಾಣ ಸುಮ್ಮನೆ ಕೂತು ಕಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವೇ. ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಯಾವುದಾದರೂ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಅದೊಂದು ದಿನ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯನವರ ಪ್ರಬಂಧ ಸಂಕಲನ `ಅವತಾರಗಳು’ ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ. ಓದುತ್ತಾ ಓದುತ್ತಾ ನಗು ತಡೆಯಲಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಪುಸ್ತಕ ಓದುತ್ತಾ ಓದುತ್ತಾ ನಾನು ನನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ನಗುವುದನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೇನೋ ಎಂದು ಓರೆ ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಸಹಪ್ರಯಣಿಕರನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಯಾರೂ ನನ್ನನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ದೃಢ ಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಓದು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಇನ್ನೂ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆ.

ಆ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಆ ಅನುಭವವನ್ನು ನೆನೆದು ಖುಷಿಪಟ್ಟ, ಬೇರೆಯವರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ನಕ್ಕ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಅದೆಷ್ಟೋ.

ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯನವರ ಕವನಗಳಂತೂ ಅದ್ಭುತ.

ಹೋರಾಟದ ಸಾಗರಕ್ಕೆ ಸಾವಿರಾರು ನದಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ತಾನೂ ಸಾಗರವೂ ಆಗದೆ ಕೊನೆಗೆ ನದಿಯೂ ಆಗದೇ ದೂರ ಸರಿದ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವರು ಬೇಸರ ವ್ಯಕ್ತಿಪಡಿಸಿದ್ದಿದೆ. ಇರಬಹುದು ಅವರು ಹೋರಾಟದ ದಾರಿಯಿಂದ ದೂರ ಹೋಗಿರಬಹುದು ಆದರೆ ಅವರು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಕವನಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಹೋರಾಟದ ಸಾಗರಕ್ಕೆ ಸೆಳೆದೊಯ್ಯುತ್ತಿದೆ ಅನ್ನುವುದು ಕಡಿಮೆ ಸಾಧನೆಯೇನಲ್ಲ.

ಕವಿ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯ ಇನ್ನಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಶೋಷಣೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಸಮಾಜವನ್ನು ಶೋಷಣಾರಹಿತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ತುಡಿತದ ಕನ್ನಡಿಗರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸದಾ ಇರುತ್ತಾರೆ.

ಕವಿ ಡಾ.ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯ ಅವರಿಗೆ ಅಂತಿಮ ನಮನ.

ಅವತಾರಗಳು ಎಂಬ ಹೆಸರು ದಶಾವತಾರಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಜನಪದ ದೇವತೆಗಳ ಅವತಾರಗಳು ಸಾವಿರಾರು. ಇಲ್ಲಿರುವ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಶಿಷ್ಟದೇವರುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವತಾರಗಳು ಎಂದರೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿ. ಯಾರಾದರೂ ತರಲೆ ಮಾಡಿದರೆ “ಏನು ನಿನ್ನ ಅವತಾರ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. “ಅವತಾರ ಮಾಡಬೇಡ, ನಿನ್ನ ಅವತಾರ ನನ್ನ ಹತ್ತಿರ ನಡೆಯೋದಿಲ್ಲ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅವತಾರವೆಂದರೆ ಅಸಹಜ ವಾದದ್ದು, ತನ್ನ ಅಸಹಜತನದಿಂದ ಆಶ್ಚರ್ಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವಂಥದ್ದು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕವೂ ಸೂಚಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದು ಗ್ರಾಮಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮೇಲಿಂದ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸುವ ದೇವರ ಮತ್ತು ಈ ದೇವರಿಗೆ ಗಂಟುಬಿದ್ದ ಭಕ್ತರ ಅವತಾರಗಳನ್ನು, ದೂರನಿಂತು ನೋಡುವವರಿಗೆ ಇದು ಮನರಂಜನೆಯನ್ನೇನೋ ಒದಗಿಸೀತು, ಆದರೆ ಇದರ ಹಿಂದೆ ಮೌಡ್ಯ, ಅಜ್ಞಾನಗಳಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ ಬಹಳ ಸಲ, ದೇವರ ಅವತಾರಗಳ ಹಿಂದೆ ಜನರ ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವನಾದರೊಬ್ಬನ ಜಾಣತನವೂ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.

• ಬುಕ್ ಬ್ರಹ್ಮದಿಂದ https://www.bookbrahma.com/book/avataragalu

Uncategorized

ಶೀರ್ಷಿಕೆ : ಅವತಾರಗಳು – ವೈನೋದಿಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಿಂತನೆ; ಲೇಖಕರು : ಡಾ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯ ; ಪ್ರಕಾಶಕರು : ಅಂಕಿತ ಪುಸ್ತಕ ; ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರ : ಪ್ರಬಂಧ ಸಂಕಲನ ; ಪುಟಗಳು : 120 ; ಬೆಲೆ ರೂ.95 ; ಪ್ರಕಟಣಾ ವರ್ಷ:1991

2021ರ ಮಹಿಳಾ ದಿನವನ್ನು ಮಹಿಳಾ ರೈತ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಸಮ್ಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸೋಣ

ದೆಹಲಿಯ ಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ರೈತರ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಇಂದು 102 ದಿನ ತುಂಬಿತು. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ರೈತ ಹೋರಾಟದ ಸಂಯೋಜಕರು ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಪುರುಷ ರೈತರಷ್ಟೇ ಕಾಣಿಕೆ ಮಹಿಳಾ ರೈತರದ್ದೂ ಇದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಇಂದಿನ ದಿನವನ್ನು ಮಹಿಳಾ ರೈತರ ದಿನವಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ರೈತರ ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೋರಾಟವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಲೆಂದೇ ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಹೋರಾಟದ ಅನುಭವವನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉಣಬಡಿಸಿದ ನವೀನ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ದಿನಚರಿ ದಾಖಲು ಮಾಡಿದ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಕೆಲವು ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಲ್ಲಿ ಢಾಳಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದ ಮಹಿಳಾ ಶಕ್ತಿ.
ಹಾಗಾಗಿ ನಾವು ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರು 2021ರ ಮಹಿಳಾ ದಿನವನ್ನು ಮಹಿಳಾ ರೈತ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಸಮ್ಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸೋಣ.

ಶೀರ್ಷಿಕೆ : ಕದನ ಕಣ – ದೆಹಲಿ ಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ರೈತರೊಂದಿಗೆ ಲೇಖಕರು ಹೆಚ್. ಆರ್.ನವೀನ್ ಕುಮಾರ್ ಪ್ರಕಾಶಕರು:ಕ್ರಿಯಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರೈ.ಲಿ. ಬೆಲೆ:ರೂ.120/- ಪುಟಗಳು:132 ಪ್ರಕಟಣಾ ವರ್ಷ:2021

ಮಹಾಡ್ ಅವಳಿ ಪುಸ್ತಕದ ಆನ್ಲೈನ್ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಸ್ವಾಗತ

`ಕೆರೆಯ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯಲು ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ನಿರ್ಬಂದ’ ಎಂತಹ ಕ್ರೂರ ನಡವಳಿಕೆ.

ಈ ಕ್ರೂರ ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿ ಚವದಾರ್ ನದಿ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುವ ಹೋರಾಟ ಭಾರತದ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲೇ ಅಮೋಘವಾದ ಹೋರಾಟ. ಭಾರತದ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು ಇದು. ಇದು ‘ಮಹಾಡ್’ ಹೋರಾಟವೆಂದೇ ಜನಪ್ರಿಯ. ಆದರೆ ಈ ಮಹತ್ವದ ಹೋರಾಟದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ತಿಳಿಸುವಂತಹ ಪುಸ್ತಕ ಇದುವರೆಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಈ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಈಗ ನಿವಾರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಹಾಡ್ ಕೆರೆ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ-ದಲಿತ ಚಳುವಳಿಗಳ ಒರೆಗಲ್ಲು' ಮತ್ತು `ಮಹಾಡ್ -ಮೊದಲ ದಲಿತ ಬಂಡಾಯ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕ ಕನ್ನಡದ ಓದುಗರಿಗಾಗಿ ತಯಾರಾಗಿವೆ. ಅದನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸುವ ಆನ್ ಲೈನ್ ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆ ತಮಗೆಲ್ಲಾ ಸ್ವಾಗತ.

ಕನ್ನಡದ ಓದುಗರಿಗೆ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಕೊಡುಗೆ – ಹಲ್ಲಾ ಬೋಲ್ -ಸಫ್ದರ್ ಹಾಶ್ಮಿ ಸಾವು ಮತ್ತು ಬದುಕು ಈಗ ಇ-ಪುಸ್ತಕದ ರೂಪದಲ್ಲೂ ಲಭ್ಯ

ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರೀತಿಯ ಓದುಗರೆಲ್ಲರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಶುಭಾಶಯಗಳು.

ಹಲ್ಲಾಬೋಲ್ – ಸಫ್ದರ್ ಹಾಶ್ಮಿ ಸಾವು ಮತ್ತು ಬದುಕು
ಮೂಲ :ಸುಧನ್ವ ದೇಶಪಾಂಡೆ ಅನುವಾದ ಎಂ.ಜಿ.ವೆಂಕಟೇಶ್
ಪ್ರಕಾಶನ : ಕ್ರಿಯಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರೈ.ಲಿ. ಪುಟಗಳು:280 ಮುದ್ರಿತ ಪುಸ್ತಕದ ಬೆಲೆ ರೂ.200 ಇ-ಪುಸ್ತಕದ ಬೆಲೆ ರೂ.150.

ಹಲ್ಲಾಬೋಲ್ ನ ಇ-ಪುಸ್ತಕ ಅವತರಣಿಕೆಯನ್ನು ಸಹ ಋತುಮಾನದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು ಅದು ರೂ.145 ಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿದೆ.

ಇ-ಪುಸ್ತಕ ಖರೀದಿಸಲು 1. Google Playstore ಗೆ ಹೋಗಿ Ruthumana App ನಿಮಗೆ ಬೇಕಾದ device (Mobile, Pad etc) ಗೆ download ಮಾಡಬೇಕು. 2. ನಿಮ್ಮ device ನಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು install ಮಾಡಬೇಕು. 3. device ನಲ್ಲಿ Ruthumana App Open ಮಾಡಬೇಕು 4. App Menu ನಲ್ಲಿ E-Book select ಮಾಡಬೇಕು. 5, E-Book List ನಲ್ಲಿ ಹಲ್ಲಾಬೋಲ್ search ಮಾಡಬೇಕು. 6. ಹಲ್ಲಾಬೋಲ್ ಗ online payment ಮಾಡಬೇಕು. 7. ಹಲ್ಲಾಬೋಲ್ ನಿಮ್ಮ device ನಲ್ಲಿ App Menu ನಲ್ಲಿ Library ಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುತ್ತದೆ.

ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವಿಡಿಯೊದಲ್ಲೂ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಖ್ಯಾತ ಲೇಖಕ ಬೊಳುವಾರು ಮಹ್ಮದ್ ಕುಂಞ ಬರೆದ ಹಲ್ಲಾ ಬೋಲ್ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಹೊಳಹು ನೀಡುವ ಮುನ್ನುಡಿ

ಸಫ್ದರ್ ಹಾಶ್ಮಿಯ ಸಾವು ಮತ್ತು ಬದುಕಿನ ಕುರಿತಾದ ‘ಹಲ್ಲಾಬೋಲ್’ ಪುಸ್ತಕವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30 ರಂದು ಸಂಜೆ  5 ಗಂಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸುಧನ್ವ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರ ಮೂಲಕೃತಿಯನ್ನು  ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಎಂ.ಜಿ.ವೆಂಕಟೇಶ್ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.  ಕ್ರಿಯಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಹೊರತರುತ್ತಿದೆ. ಖ್ಯಾತ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟ ನಸೀರುದ್ದೀನ್ ಶಾ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಿದ್ದಾರೆ.  ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕದ ಕುರಿತು ಹೊಳಹು ನೀಡುವ ಖ್ಯಾತ ಲೇಖಕ ಬೊಳುವಾರು ಮಹ್ಮದ್ ಕುಂಞ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಬರೆದ ಮುನ್ನುಡಿ

ಚಂದವನ್ನು ಕೊಂದ ಬಳಿಕ…

`ನಾವು ಪಯಣಿಸಬೇಕಾಗಿರುವ ಬಸ್ಸು,

ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ದಿನ, ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಂದೇ ಬರಲಿದೆ’

          `ನಿಮ್ಮ ಒಬ್ಬರು ಆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಗಳಲ್ಲೂ ಹೆಣಗಳು ಬಿದ್ದಿವೆ. ಐದು ಹೆಣಗಳು..!’ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳೊಬ್ಬಳು, ನಾವು ಬೀದಿನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದ ಜಾಗದತ್ತ ಕೈ ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಆತಂಕದಿAದ ಹೇಳಿದ್ದಳು. ಸಿ.ಐ.ಟಿ.ಯು. ಕಚೇರಿಯನ್ನು `ಅವರು’ ಧ್ವಂಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಣ್ಣಾರೆ ಕಂಡಿದ್ದರೂ, ಕೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದ್ದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದೂ ಐದು ಹೆಣಗಳು! ಯಾಕೋ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಅನ್ನಿಸಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆವು. ಬ್ರಿಜೇಶ್ ಮುಂದೆ ಹೊರಟ. ಅವನ ಹಿಂದೆ ನಾನು, ನನ್ನ ಹಿಂದೆ ಬಿಸ್ವಜೀತ್. ಬ್ರಿಜೇಶನಿಗೆ ಅಲ್ಲೇನೋ ಕಂಡಿರಬೇಕು. ಬಾಣದಂತೆ ಚಿಮ್ಮಿದ. ಅವನೇಕೆ ಹಾಗೆ ಓಡಿದನೆಂಬುದು ಅರ್ಥವಾಗದೆ, ನಾನೂ ಅತ್ತ ಧಾವಿಸಿದೆ. ಅವನು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ತಿರುಗಿದ. ನಾನೂ ತಿರುಗಿದೆ. ಅವನು ನೆಲದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿದ್ದ ಮನುಷ್ಯನೊಬ್ಬನ ಬಳಿ ನಿಂತುಬಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಬಿದ್ದಿದ್ದವನು ನಮ್ಮ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ವಿನೋದ್’ನಂತೆ ಕಾಣಿಸಿದ್ದ ಒಂದು ಕ್ಷಣ; ಅಲ್ಲ. ಆನಂತರ ಕಾಣಿಸಿದ್ದು ಆ ಹಸಿರು ಸ್ವೆಟರ್.  ಚಂದದ ಸಫ್ದರ್.’

*******

          ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದಿನ ಒಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಹೊತ್ತು. ಚರಣ ಸಿಂಗರ ಪ್ರಧಾನಿತ್ವದ ಸುಡುವ ತಿಂಗಳು ಎಂಬ ನೆನಪು. ದೆಹಲಿಯ ಆರ್.ಕೆ. ಪುರಂ’ನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಘದ ಬಳಿಯಿದ್ದ  ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದೆ. ನನ್ನ ಎಡಬಲಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಹತ್ತು ಮಂದಿ,  ಕತ್ತುಗಳನ್ನೆತ್ತಿ  ಅತ್ತಿತ್ತ  ನೋಡುತ್ತಾ, `ಇಸ್ಕಿ ಮಾ.., ಯೇ ದೇಶ್ ಕಭೀಭೀ ಸುಧರ್ನೇವಾಲೀ ನಹೀ..’ ಎಂದೆಲ್ಲ ಗೊಣಗುತ್ತಾ, ಬಾರದ ಬಸ್ಸುಗಳಿಗೆ ಶಾಪ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಒಂದಷ್ಟು ಹುಡುಗ ಹುಡುಗಿಯರು ಆಕಾಶದಿಂದ ಉದುರಿ ಬಿದ್ದವರಂತೆ ನಮ್ಮೆದುರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ, ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದ ವಯಸ್ಸಾದ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು, `ಓಹ್..! ಖುದುರತ್ಕೇ ಫರಿಸ್ತೇ ಯಹಾಂ ಭೀ ಆಗಯೇ..’ ಎಂದು ಉದ್ಗರಿಸಿದ್ದಳು! ನಾನು ಅಚ್ಚರಿಯಿಂದ ಆಕೆಯತ್ತ ಪ್ರಶ್ನೆಯಂತೆ ಬಾಗಿದಾಗ, `ತುಮ್ ದೇಖ್ತೇ ರಹೋ.., ಯೇ ಬಚ್ಚೋಂಕೋ ಜಾದಾ ಉಮರ್ ದೇನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಈಶ್ವರ್ ಸೇ ದುವಾ ಕರೋ..’ ಎಂದಿದ್ದಳು.

          `ನಾವು  ನಿಮ್ಮೆದುರು ಒಂದು ನಾಟಕ ಆಡಿ ತೋರಿಸಲಿದ್ದೇವೆ. ದಯವಿಟ್ಟು ನೀವೆಲ್ಲ ಸಹಕರಿಸಬೇಕು..’ ಎತ್ತರದ ಸಣಕಲು ಯುವಕನೊಬ್ಬ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಮತ್ತಿಬ್ಬರು ಹುಡುಗರು, `ಜನನಾಟ್ಯ ಮಂಚ್’ ಎಂದು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದ ಎರಡು ಮಾರು ಅಗಲದ ಬ್ಯಾನರ್ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಬಂದರು. ಹುಡುಗಿಯೊಬ್ಬಳು ಡಿಟಿಸಿ (ದೆಹಲಿ ಸಾರಿಗೆ..?) ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದ ಫಲಕವೊಂದನ್ನು ಹಿಡಿದು ನಿಂತಳು. ಅವಳ ಎಡಬಲದಲ್ಲಿ ಬಂದು ನಿಂತ ಐದಾರು ಹುಡುಗರು. `ನಾವು ಪಯಣಿಸಬೇಕಾಗಿರುವ ಬಸ್ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ದಿನ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಂದೇ ಬರಲಿದೆ.’ ಎಂದು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿದಾಗ, ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಬಸ್ಸುಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾತರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನನ್ನಂತಹ ಪ್ರಯಾಣಿಕರೆಲ್ಲ, ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮರೆತು `ಡೀಟೀಸೀ ಕಾ ದಾಂದಲೀ’ ನಾಟಕದ ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೆವು.

*********

          ನಲುವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ (1979) ದೆಹಲಿಯ `ಜನನಾಟ್ಯ ಮಂಚ’ವನ್ನು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದವರು, `ಸಮುದಾಯ’ ಸಂಘಟನೆಯ ರೂವಾರಿಗಳಲ್ಲೊಬ್ಬರಾಗಿದ್ದ ಎಸ್. ಮಾಲತಿಯವರು. ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಗೆ ಬಿಸಿತುಪ್ಪದಂತಾಗಿರುವ, ದೆಹಲಿಯ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಹುಡುಗ ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು, ತಾವು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದ `ಸಮುದಾಯ ವಾರ್ತಾಪತ್ರ’ದ `ಮಂಚ’ದಲ್ಲಿರಿಸಿ ಜೋಗುಳ ಹಾಡಿದ್ದ ತಾಯಿ ಅವರು. 

          ಮಾತುಗಳಿಂದಲೇ ಮಂಟಪ ಕಟ್ಟುವ ಬೀದಿ ನಾಟಕದ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಕರಣದ ಹಂಗಿಲ್ಲ. ಮಾತುಗಳು ನಾಟಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವುದು ಅಭಿನಯಿಸುವವರ ಬದುಕಿನ ಅನುಭವಗಳಿಂದ. ಅದೊಂದು ಸಮರಶೀಲ ರಾಜಕೀಯದ `ಪ್ರತಿಭಟನಾ ರಂಗಭೂಮಿ’. ರಾಜಕೀಯ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಎಂದ ಕೂಡಲೇ ಮೂಗು ಮುರಿಯಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಉಳಿಯುವುದು ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುವುದು ಪ್ರಜೆಪರವಾಗಿರುವ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳಿಂದಲೇ. ಸಫ್ದರ್ ಹೇಳುವಂತೆ, `ಪರಿಚಿತ ವಸ್ತುಗಳಿಂದಲೇ ಭೀತಿಗೊಳಿಸುವ ಬೀದಿ ನಾಟಕಗಳು ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳಂತೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ.’ ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಹೊರನೋಟದಲ್ಲಿ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿದರೂ ಅವು ತರ್ಕಬದ್ಧ. ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಅಥವಾ ಆಳವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಬೀದಿನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಇರಲೇಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ.  ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನಸ್ಸುಗಳೊಳಗೆ  ನೇರವಾಗಿ ನುಗ್ಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬಹಳ  ಕಾಲ ಕಾಡುತ್ತವೆ. ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಘಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಂಗತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಸಿವುನಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಜನತೆಗೆ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನೂ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಅಧ್ಬುತ ಮತ್ತು ತಮಾಷೆಗಳು ಸಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುವುದೇ ಬೀದಿ ನಾಟಕಗಳ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ.

          ಬೇರೆ ಪ್ರದರ್ಶನ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗೆ ತೀರಾ ಅನಿವಾರ್ಯವೇನೂ ಆಗಿರದ ಶಿಸ್ತನ್ನು  ಬೀದಿನಾಟಕಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಯಸುವುದರಿಂದಲೇ ಇರಬೇಕು, ಅವು ಯಾವನೇ `ಸ್ಟಾರ್’ಗೂ ಮೇಲೇರುವ ಏಣಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಂದು ಬೀದಿನಾಟಕಗಳು ಪ್ರೊಸೇನಿಯಮ್ ನಾಟಕಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ಬಂಡಾಯವೆಂಬಂತೆಯೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಕನ್ನಡ ನಾಟಕಗಳಿಗೆ ಹೊಸದಿಕ್ಕು ಕೊಟ್ಟ `ಸಮುದಾಯ’ದ  ಯಶಸ್ವೀ ನಾಟಕಗಳಾದ ಹುತ್ತವ ಬಡಿದರೆ, ತಾಯಿ, ಗೆಲಿಲಿಯೋ’ಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ `ಬೆಲ್ಚಿ’ ಬೀದಿ ನಾಟಕವು 2500 ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿಯೇ ಕನ್ನಡದ ರಂಗ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು `ಜನಪರ ಚಳುವಳಿ’ಗಳತ್ತ ಹೊರಳಿಕೊಂಡವು.  ಬಾದಲ್ ಸರ್ಕಾರ್ ಅವರ ಮುಕ್ತ ರಂಗಭೂಮಿ ಕನ್ನಡ ನೆಲಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟದ್ದು ಆಗ. ಸಾವಿರಾರು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕಂಡ ಬೀದಿನಾಟಕಗಳಾದ ಬೆಲ್ಚಿ, ಪತ್ರೆ ಸಂಗಪ್ಪನ ಕೊಲೆ, ಮೆಶೀನ್, ಆಲಿಘರ್, ಹತ್ಯಾರೇ’ಗಳು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಮನೆಯಂಗಳದ ಮಾತುಗಳಾದದ್ದು ಆಗ. ಈ ಎಲ್ಲದರ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆಯೂ, `ಸತ್ಯವನ್ನಷ್ಟೇ ಹೇಳುವೆ, ಸತ್ಯವನ್ನಲ್ಲದೆ ಬೇರೇನನ್ನೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ನಡುಬೀದಿಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಂದಲೂ ಪ್ರಮಾಣ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ `ಸಫ್ದರ್’  ಎಂಬ  ಚಂದದ ಹುಡುಗನ `ಹಲ್ಲಾ ಬೋಲ್’ ಪ್ರಭಾವ ಎದ್ದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. 

          ಸುಧನ್ವ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರು, ತಮ್ಮ `ಹಲ್ಲಾ ಬೋಲ್’ ಕೃತಿರಚನೆಗಾಗಿ ಗೆಳೆಯ ಸಫ್ದರ್ ಹಾಶ್ಮಿಯ ಜೊತೆಗಿದ್ದ, ಕನ್ನಡ ನಾಟಕಾಸಕ್ತರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಗಾದರೂ ಪರಿಚಯವಿರಬಹುದಾದ, ಆದಿತ್ಯ ನಿಗಮ್, ಬಿಜೇಂದರ್ ಸಿಂಗ್, ಬೃಂದಾ ಕಾರೆಟ್, ಕಾಜಲ್ ಘೋಷ್, ಮಲಯಶ್ರೀ ಹಾಶ್ಮಿ, ಸುಭೋದ್ ವರ್ಮಾ, ಕಮಲಾ ಭಾಸಿನ್, ಸೀತಾರಾಮ್ ಯೆಚೂರಿ.. ಹೀಗೆ ಹಲವರ ನೆನಪುಗಳನ್ನೂ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ದೆಹಲಿಯ `ವೈಕಿಂಗ್’ ನವರು, `ಫಿಫ್ತ್ ಪ್ಲೇಮ್’ ಎಂಬ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದ, ಸಫ್ದರ್ ತಾಯಿ ಖಮರ್ ಅಜಾದ್ ಹಾಶ್ಮಿಯವರ `ಪಾಂಚ್ವಾ ಚಿರಾಗ್’ ಹಾಗೂ ಹಬೀಬ್ ತನ್ವೀರ್ ಅವರ `ಸಫ್ದರ್ ನೆನಪುಗಳು’ ಕೃತಿಗಳ ಮಾಹಿತಿಗಳೂ ಇವೆ. `ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿರುವುದನ್ನಷ್ಟೇ ನಮ್ಮಿಂದ ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯ’ ಎಂಬ ಶೆಲ್ಲಿಯ ಮಾತುಗಳೂ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ. ಪುಸ್ತಕವೊಂದು ಕವರ್ ಪೇಜ್’ನಲ್ಲಿರುವ ಲೇಖಕರ ಹೆಸರನ್ನು ಅದೆಷ್ಟೇ `ಟಾಂ ಟಾಂ’ ಮಾಡಿದರೂ, ಅದೊಂದು ಸಾಮೂಹಿಕ ಸೃಷ್ಟಿಯೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ರಂಗಭೂಮಿಯಂತೂ ಒಬ್ಬನ ಖಾಸಗಿ ಸೊತ್ತಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. . `ಜನನಾಟ್ಯ ಮಂಚ’ ಇಲ್ಲದಿರುತ್ತಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ `ಜನಮ್’ ಇಲ್ಲದಿರುತ್ತಿದ್ದರೆ `ಸಫ್ದರ್’ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.

          ಈ ದೇಶದ ನಡುಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಲೆಯಾದ ಕಲೆಗಾರನೊಬ್ಬನ ಸಾವು ಮತ್ತು ಬದುಕಿನ ಕತೆಯನ್ನು (ಗಮನಿಸಬೇಕು – ಬದುಕು ಮತ್ತು ಸಾವಿನ ಕತೆಯಲ್ಲ), ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದ ಸುಧನ್ವ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರ ಆಂಗ್ಲ  ಭಾಷೆಯ  `ಹಲ್ಲಾ ಬೋಲ್’ ಕೃತಿಯ ಕನ್ನಡ ರೂಪ ಇದು. ಇದರಲ್ಲಿ, ಸಫ್ದರ್ ಹಾಶ್ಮಿಯವರ ಸಾವಿನ ಕತೆಯನ್ನು, ಅವರ ಬದುಕಿನ ಕತೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಣೆಯಲಾಗಿದೆ. ಬೀದಿ ನಾಟಕಗಳಂತೆಯೇ ಪದ-ವ್ಯಾಕರಣಗಳ ಹಂಗಿಲ್ಲದೆ, ನೆನಪುಗಳ ಬುಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ರಸ್ತೆಬದಿಯ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ತೆರೆದಿರಿಸುವ ಪರಿಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿಕೊಂಡ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವುದು ಬಲು ಕಷ್ಟದ ಕೆಲಸ. ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕೈದು ದಶಕಗಳಿಂದ `ಸಮುದಾಯ’ ಸಂಘಟನೆಯ ಭಾಗವೇ ಆಗಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕೋ ಏನೋ, ಯಾವುದೇ ತಡವರಿಕೆಯಿಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ `ಹಲ್ಲಾ ಬೋಲ್’ ಎಂದು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹೆಣೆದಿರುವ ಸಂಗಾತಿಯ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ `ಭಳಿರೇ’ ಎನ್ನುವೆ.

          `ಸಫ್ದರ್’ ಎಂಬ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದ, ರಸ್ತೆ ಬದಿಯ ಗಾಡಿಗಳೆದುರು ಚಹ ಹೀರುತ್ತಿದ್ದ, ಪಕ್ಕದ ಗಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿದ್ದವರನ್ನು ಗಟ್ಟಿಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟಿ ಮಾತಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮನುಷ್ಯನೊಬ್ಬನ ಕೆಂಪು ರಕ್ತವನ್ನು ನಡುಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಚೆಲ್ಲಿದ ದೇಶ ನಮ್ಮದು. ಆದರೆ, ದೇಹದೊಂದಿಗೆ ಸಫ್ದರ್ ಕೂಡಾ ಸತ್ತುಹೋಗಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದ ಕೊಲೆಗಾರರಿಗೆ ಸಹಜವಾಗಿ ನಿರಾಸೆಯಾಗಿದೆ. ಸಿಟ್ಟೂ ಬಂದಿದೆ. `ಸಫ್ದರ್ ಚಿಂತನೆ’ಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೊಲ್ಲುವ ಸಲುವಾಗಿ ಸುಳ್ಳು ಸುಳ್ಳು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇಂತಹ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ, ಒಂದಷ್ಟು ಹೊತ್ತಾದರೂ ಮನುಷ್ಯರಾಗುವಂತೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸುವ ಈ ನೋವಿನ ಕೃತಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಿರುವ `ಸಮುದಾಯ’ದ ಎಂ.ಜಿ. ವೆಂಕಟೇಶ್  ಅವರ ಹತ್ತಿರದ ಸಂಗಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಒಬ್ಬ ಎಂಬುದು ನನಗೂ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಗತಿ.

ಬೊಳುವಾರು ಮಹಮದ್ ಕುಂಞ

ಮೇ 1, 2020

---

ಹಲ್ಲಾಬೋಲ್ – ಸಫ್ದರ್ ಹಾಶ್ಮಿಯ ಸಾವು ಮತ್ತು ಬದುಕು

ಮೂಲ :ಸುಧನ್ವ ದೇಶಪಾಂಡೆ   ಅನುವಾದ : ಎಂ.ಜಿ.ವೆಂಕಟೇಶ್ 

ಕ್ರಿಯಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರೈ.ಲಿ. ಪುಟಗಳು:280 ಬೆಲೆ  ರೂ.200 

ಪ್ರತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ 90360 82005, 080-23494488, 9916595916

•